.jpg)
In boek is it persoanlik eigendom fan de keaper of fan de persoan dy’t it kado kriget hat. Dat liket my in feit. En mei dy eigendomsoerdracht is de skriuwer it ferhaal dus kwyt. Dy hat der ôfstân fan dien en it loslitten op de lêzer. It publyk.
Dat ôfstân dwaan bart fansels net allinnich om it applaus, mar ek om it rindemint. Mei oare wurden: de wrakseling fan it skriuwproses moat ek wat jild opsmite.
It ferhaal sels giet lykwols frij fan alle baten en lesten de wide wrâld yn. It kriget as keunstwurk in plak yn de tiid tabedield en sil yn de neie of fiere takomst syn wearde bewize moatte. Sa wurdt it ferhaal - dus net de rjochten – by it krijen fan it boek feitlik it besit fan de lêzer. Dy lêzer kin en sil der mei dwaan wat er wol. Dy kin it opwurdearje, ûnderwurdearje of der gjin letter acht op slaan. It is mar krekt hoe’t it beteard. Want elk ferhaal is folslein oerlevere oan de grillen fan in willekeurich ferstân.
Mar fan wa binne dan de persoanen út it boek? De protagonisten, de antagonisten en alle oare yndividuen dy’t fan it ferhaal in ferhaal meitsje. Fan wa binne dy minsken mei harren spesjale karakters dêr’t de lêzer al as net kompassy mei kriget? Yn in protte lêzershollen feroarje dy papieren persoanen soms suver yn fleis en bloed. Minsken dêr’t se har oan spegelje, dêr’t se om skrieme of skatterje moatte. Of dêr’t se fan wearzgje. Binne dy haadrolspilers en figuranten autonome wêzens? It kin hast net oars. Se bestean! En se binne fan harsels! Ek yn in boek dat noch noait lêzen is. Under it kaft libje unike persoanlikheden. Se binne boppedat ûnstjerlik. Want sels de stumpers dy’t yn it ferhaal weireitsje komme wer ta libben by it op’ e nij lêzen fan it boek.
