op it each ôf
is gjin wurd te folle
Maaie
BERGEN
Tachtigers
Louis Couperus (1863-1923)
MOARN (Uchtend)
De mist, út sulveren pearels weefd,
lit yn de rôze skimer fan de moarn
lâns de skeante fan it grize heuvellân,
syn wâljende waas nei it Westen sweve.
Oan 'e kime hat, út in dûnzige dining,
in rôze wolk har gouden wjok ferheven.
Troch it drûge hout, dêr't de drippen beve,
sjit de earste pylk syn skelle skittering.
En triljend rize ranke populieren
út de kâlde dou, dy't syn wale
mei flarden streamend slierkje lit.
Gjin ljurk sjongt dêr moarns in liet;
de stilte liket oan wjukken fan lead te hingjen;
inkeld yn de fierte rûst de see syn hymne…
Herman Gorter (1864 - 1927)
Lykas de see mei einleas dynjen
balansearret as in effen flak,
hat de waaksende loft it ûngemak
om ynstabyl yn ’t opgean te ferdwinen.
En dochs binne se ien ferskining
yn it fûle rûzjen fan de wyn, mei sûnder mis
it oanboazjende geroft en it skomjende sissen
fan de oeral yninoar skowende dining.
Sa stean ik hjir efter in wite berch
fan dunsân yn in bekoarlike delling,
de lichte raaien binne mannich en ferlegen,
de berch mei in rûne top is heech
en sober is de seerook fan it stowen,
hjir yn dit skerpe sân dêr’t ik rêste wol.
Willem Kloos (1859 -1938)
FAN DE SEE
De See, de See rôlet einleas troch yn har dining,
De See, dêr't myn Siel himsels yn wjerspegele sjocht;
De See is as myn siel yn wêzen en ferskining
Se is in libbene Skientme en kent harsels amper noch.
Se skjinnet harsels yn ivige suvering,
En altyd keart en komt se werom fan har flecht,
Se drukt har út yn tûzenfadige belining
En sjongt in ivich fleurich en ivich kleigebed.
O, See, wie ik lykas Jo yn al Jo ûnbewuste wêzen,
Dan soe ik folslein en alhiel gelokkich wêze;
Dan hie ik foarearst gjin begearte nei minsklike lust,
of fan minsklike freugde en minsklike pine lêst;
Dan wie myn Siel in See, en har selsberêsting,
Soe, omdat Se grutter is as Jo, noch grutter wêze.
Thús
Ik fytste in slach troch de Wâlden,
omdat ik dêr thús bin, doch ik dat wol faker.
De loft wie blau op wat lichte bewolking nei
en de beammen rûkten suver al wat grien.
It wie spitigernôch noch lang gjin Maaie,
der stie in kâlde wyn, dêr koest dy mar
op klaaie en dat hie ik dêrom dus ek dien.
Ik fytste oer diken by âlde spultsjes del,
dy’t as lúkse wenhûs omboud waarden:
âlde buorkerijen, út in tiid fan ivich Maaie.
Lykas de simmers tusken al dy griene wâlen,
mei beampilaren dêrst sa moai yn klimme koest
om fier oer de kâlde klaai en it waad te sjen,
hoe’t jûns it fjoertoerljocht begong te baarnen.
Ik fytste lâns doarp en lân oer âlde paden
by in deastil hôf mei kâlde stiennen del,
mar altyd oeral lâns dy lange, lange rigen
al hast grienbeklaaide beammen yn ’e wâl.
It like wol as wie it Maaie. De wyn waard
stadichoan in bytsje waarmer, dat ik die
de rits wat los, mar ik hold de jas wol oan,
want it wie noch lang gjin… simmer.
Ik fytste yn de wrâld fan joviale klysters,
dy't al tige sjongsum wienen, krekt as wie’t
al Maaie. Sa dwaalde ik oer fertroude paden.
De wyn helle justjes oan, dêr koe ik skoan mei
nei hûs ta waaie. It soe ek net lang mear duorje,
dan stienen de hagetoarnen wer te bloeien.
De tiid datst lykas doe, wer yn de koarte broek
mystearje
Eachlik
It each leit alles iepen,
makket los wat ús beweegt
en siket tagelyk nei hâldfêst
oer ûnbestimde wegen.
Oer in dwylpaad bygelyks,
dat ferrifelet en behaagt
ûnder oansprekkend ljocht
yn in bosk fol ferhalen.
It is in eachlik paad
mei it perspektyf fan goud,
dat as keunststof fan yllúzje
it spoar wiist nei ferbazing.
En as mystearje in allúzje is
nei de kosmos fan ferbylding.
stilte
Le Silence
Of kinst yn kontraposto
stilswijend en berêstend
de skiedkundige sprieding
fan de iuwen oereagje.
Kinst likegoed ek blyn
en mûledea fêstbûn
de tiid yn it tsjuster slite,
om revolúsjes, oarloggen
en pandemyen te ferjitten.
Dochs altiten klinkt de taal
fan de stilte as it libben
mei wurden fan ferbylding
en dreamen dyts’t dy
noch yn’t sin bringe kinst.
Dat is de swijende stilte
fan de ûnskuldige skientme
yn brûns, moarmer en stien.
Dive into life
Ik naam in dûk
yn de oseaan fan de Welle
en waande my yn de Pacific,
oer alle banen sylde soel
it sinneljocht fan east nei west.
Ik dreaun op in wiffe spegel
mei in ferifeljende blauwe waas,
liet de hûd it wiete stof leavje
en bleaun de swiertekrêft de baas.
Doe sloech ik de earmen út,
skopte sparkjend mei de skonken,
rjochte de blik fan noard nei súd
en liet de moed net sinke.
en de weagen fan de swimmers
skolperen, as op in kalme see,
yn lichte streamen fan it libben.
telling
Ik stie fan ’e moarn
op de kritedyk
yn it Feanhoopfûgelân.
In wrydske, lege wrâld,
en tagelyk in ornitologysk
paradys foar fûgeltsjeminsken
dy’t dêr sûnder mis fan hâlde.
Ik stie en seach
mei niget it wûnder
dat wjukken hat oan,
al ha ik fan fûgels
net it measte ferstân,
want ik moat it ha fan wat
it each my skewielet.
Ik seach guozzen
machtich as de miggen,
dy’t drok yn it fierstente
wiete lân fan de boeren
stienen te skoffeljen,
mei in wite reager
manhaftich yn har fermidden,
as woe er sizze,
dit is myn leger.
In ielskolver snie in streek
troch de loft en skeat as in pylk
troch de grize wolken.
Even fierder kamen twa swannen
sweeslaggerich snetterjend nei ûnderen,
sykjend nei in gaadlike baan
om te lânjen.
Op in âld brompeal siet in mûzefalk
mûskopjend mei himsels,
syn jachtgebiet te skouwen,
sûnder dat er yn de gaten hie
dat er yn it ekosysteem
fan syn habitat
foar de sûne biodiversiteit
net min by spile.
Dat seach ik allegear,
fan ’e moarn al ierebetiid,
wylst nei alle gedachten
de fûgeltsjeminsken
thús yn harren túntsjes
noch mar amper
mei de nasjonale fûgeltelling
útein set wienen.