Maaie




Feroaring fan ljocht

Foar dejinge dy’t dit lêst
sil it wol werkenber wêze
hoe’t de tiid stiekemwei
wer mei it oerpigmint
de wrâld in beurt jûn hat.

Dy stiet geandewei grif wer
fersteld hoe’t it farske grien
tierich om ús hinne ferskynt
en it reveil fan de kymjende
Wâlden syn ear oan docht.

Alle beammen binne besiele
troch de geast fan de natoer,
holpen troch bliere fûgellûden
yn de iere nêstferskûljende,
beklaaiing fan de keale tûken.

De bjirk bygelyks, fynsinnich
licht beplakt mei pixellytse
glinsteringen, hiel oars as
de stobbewylch mei syn wat
rûge toai fan in swankebast.

De noch slommerjende iik,
pronkjend mei in rûge stam,
is hast ek al like fyn fersierd,
as wie er mei mos beklaaid,
wat syn statuur net misstiet.

It bertestôf fan de tiid hinget
noch sliepperich yn it hier
fan mannich treurjende wylch,
eardat se op de stille hôven
út de dea ta libben komme.

Stânfêst op harren fuotstik,
blinkt op de trochluchtige
krúnen fan skonkige ipen
de ferware koperen glâns
fan in âlde keningskroan.

En as in jas mei in protte
wite knopen skine kastanjes
it frisse grien moai by mei
blakerjende kegelblommen,
dy’t se parmantich showe.

Yn de sleatswâlen strekke
brike en fertize elzebeammen
ûnfersetlik de houterige lea,
as soenen se it nei it ferstrûpen
hastich op in rinnen sette.

De bûk: primus inter pares,
dus út soarte net de minste,
bûgde ek net foar de winter
en lit syn sêft rûzjende blêdte
al as in breidskleed hingje.

Lit ús de hagetoarnen net
ferjitte, dy’t it ile grien even
mei wyt ferwikselje en dan
as de djoerste diamanten
yn de sinne stean te skitterjen.

Sa waait de Maaie al betiid
mei it lûd fan de iere klyster-
serenades oer de Wâlden.

En sa feroaret jitris it ljocht
fan de tiid yn de beammen,
dy’t lykas de kleuren ek wer
fierstente fluch ferfljocht.



BERGEN




By Bergen en oan see

Oer de lange, griiskeale dyk,
troch it bewrotten, griene lân,
oer de wulvjende, brede dunen
nei in see fan ljocht by it lege strân.

Blinkende, blanke, ferblynjende dining,
as yn in âlde beriming fan de dichter
Roland Holst, dy’t ticht by de see wenne
en der nei alle gedachten ek wol ris kaam.

Underweis yn bosk en dunen wjerklinke
suver noch syn wurden, ûnfiember sprutsen
yn it fierhinne ûnberutsen, lústerjende leaf.

‘Wat wie hat west’, stiet op de graugrize
stien by syn grêf, in rizige rots fan ienfâld
foar in taalestheet op it fredehôf fan Bergen.

Op itselde hôf leit syn freon E. du Perron,
dy gong him jierren earder foar, doe’t er sa
ûnfortúnlik yn de earste oarlochswike stoar.

En wat fierder rêst, as de fisker fan Ma Yuan,
de dichter Lucebert, mei syn oarlochsgeheim
begroeven, ûnder de kleuren fan eigen hân.







 

Tachtigers


 


Louis Couperus  (1863-1923)

MOARN (Uchtend)

De mist, út sulveren pearels weefd,

lit yn de rôze skimer fan de moarn

lâns de skeante fan it grize heuvellân,

syn wâljende waas nei it Westen sweve.


Oan 'e kime hat, út in dûnzige dining,

in rôze wolk har gouden wjok ferheven.

Troch it drûge hout, dêr't de drippen beve,

sjit de earste pylk syn skelle skittering.


En triljend rize ranke populieren

út de kâlde dou, dy't syn wale 

mei flarden streamend slierkje lit.


Gjin ljurk sjongt dêr moarns in liet;

de stilte liket oan wjukken fan lead te hingjen;

inkeld yn de fierte rûst de see syn hymne…




Herman Gorter    (1864 - 1927)


Lykas de see mei einleas dynjen

balansearret as in effen flak,

hat de waaksende loft it ûngemak

om ynstabyl yn ’t opgean te ferdwinen.


En dochs binne se ien ferskining

yn it fûle rûzjen fan de wyn, mei sûnder mis

it oanboazjende geroft en it skomjende sissen

fan de oeral yninoar skowende dining.


Sa stean ik hjir efter in wite berch

fan dunsân yn in bekoarlike delling,

de lichte raaien binne mannich en ferlegen,

de berch mei in rûne top is heech

en sober is de seerook fan it stowen,

hjir yn dit skerpe sân dêr’t ik rêste wol.





Willem Kloos (1859 -1938)


FAN DE SEE


De See, de See rôlet einleas troch yn har dining,

De See, dêr't myn Siel himsels yn wjerspegele sjocht;

De See is as myn siel yn wêzen en ferskining

Se is in libbene Skientme en kent harsels amper noch.


Se skjinnet harsels yn ivige suvering,

En altyd keart en komt se werom fan har flecht,

Se drukt har út yn tûzenfadige belining

En sjongt in ivich fleurich en ivich kleigebed.


O, See, wie ik lykas Jo yn al Jo ûnbewuste wêzen,

Dan soe ik folslein en alhiel gelokkich wêze;


Dan hie ik foarearst gjin begearte nei minsklike lust,

of fan minsklike freugde en minsklike pine lêst;


Dan wie myn Siel in See, en har selsberêsting,

Soe, omdat Se grutter is as Jo, noch grutter wêze.










Thús



Ik fytste in slach troch de Wâlden,

omdat ik dêr thús bin, doch ik dat wol faker.

De loft wie blau op wat lichte bewolking nei

en de beammen rûkten suver al wat grien.

It wie spitigernôch noch lang gjin Maaie, 

der stie in kâlde wyn, dêr koest dy mar 

op klaaie en dat hie ik dêrom dus ek dien.

 

Ik fytste oer diken by âlde spultsjes del,

dy’t as lúkse wenhûs omboud waarden: 

âlde buorkerijen, út in tiid fan ivich Maaie.

Lykas de simmers tusken al dy griene wâlen,

mei beampilaren dêrst sa moai yn klimme koest 

om fier oer de kâlde klaai en it waad te sjen, 

hoe’t jûns it fjoertoerljocht begong te baarnen. 

 

Ik fytste lâns doarp en lân oer âlde paden

by in deastil hôf mei kâlde stiennen del,

mar altyd oeral lâns dy lange, lange rigen

al hast grienbeklaaide beammen yn ’e wâl.

It like wol as wie it Maaie. De wyn waard 

stadichoan in bytsje waarmer, dat ik die  

de rits wat los, mar ik hold de jas wol oan, 

want it wie noch lang gjin… simmer. 

 

Ik fytste yn de wrâld fan joviale klysters,

dy't al tige sjongsum wienen, krekt as wie’t

al Maaie. Sa dwaalde ik oer fertroude paden.

De wyn helle justjes oan, dêr koe ik skoan mei

nei hûs ta waaie. It soe ek net lang mear duorje,

dan stienen de hagetoarnen wer te bloeien.

De tiid datst lykas doe, wer yn de koarte broek

te fytsen koest. Dan fiel ik my sûnder mis grif 

folslein wer thús yn de Maaie fan de Wâlden.




mystearje

Eachlik


It each leit alles iepen,

makket los wat ús beweegt

en siket tagelyk nei hâldfêst

oer ûnbestimde wegen.


Oer in dwylpaad bygelyks,

dat ferrifelet en behaagt

ûnder oansprekkend ljocht

yn in bosk fol ferhalen.


It is in eachlik paad

mei it perspektyf fan goud,

dat as keunststof fan yllúzje

it spoar wiist nei ferbazing.


En as mystearje in allúzje is

nei de kosmos fan ferbylding.



Vanitas       Anselm Kiefer


stilte


Le Silence

Yn de taal fan de stilte 
kinst neitinke oer de sin 
fan it nuodlike bestean 
mei in hân ûnder it kin.

Of kinst yn kontraposto 

stilswijend en berêstend

de skiedkundige sprieding 

fan de iuwen oereagje. 


Kinst likegoed ek blyn 

en mûledea fêstbûn

de tiid yn it tsjuster slite, 

om revolúsjes, oarloggen

en pandemyen te ferjitten.


Dochs altiten klinkt de taal 

fan de stilte as it libben

mei wurden fan ferbylding 

en dreamen dyts’t dy 

noch yn’t sin bringe kinst.


Dat is de swijende stilte 

fan de ûnskuldige skientme 

yn brûns, moarmer en stien.




Dive into life


Ik naam in dûk
yn de oseaan fan de Welle
en waande my yn de Pacific,
oer alle banen sylde soel
it sinneljocht fan east nei west.

Ik dreaun op in wiffe spegel
mei in ferifeljende blauwe waas,
liet de hûd it wiete stof leavje
en bleaun de swiertekrêft de baas.

Doe sloech ik de earmen út,
skopte sparkjend mei de skonken,
rjochte de blik fan noard nei súd
en liet de moed net sinke.

In ‘mile’ fielde lykas fyftich meter
en de weagen fan de swimmers
skolperen, as op in kalme see,
yn lichte streamen fan it libben.




telling

Griene Winter

Ik stie fan ’e moarn
op de kritedyk
yn it Feanhoopfûgelân.

In wrydske, lege wrâld,
en tagelyk in ornitologysk
paradys foar fûgeltsjeminsken
dy’t dêr sûnder mis fan hâlde.

Ik stie en seach
mei niget it wûnder
dat wjukken hat oan,
al ha ik fan fûgels
net it measte ferstân,
want ik moat it ha fan wat
it each my skewielet.

Ik seach guozzen
machtich as de miggen,
dy’t drok yn it fierstente
wiete lân fan de boeren
stienen te skoffeljen,
mei in wite reager
manhaftich yn har fermidden,
as woe er sizze,
dit is myn leger.

In ielskolver snie in streek
troch de loft en skeat as in pylk
troch de grize wolken.

Even fierder kamen twa swannen
sweeslaggerich snetterjend nei ûnderen,
sykjend nei in gaadlike baan
om te lânjen.

Op in âld brompeal siet in mûzefalk
mûskopjend mei himsels,
syn jachtgebiet te skouwen,
sûnder dat er yn de gaten hie
dat er yn it ekosysteem
fan syn habitat
foar de sûne biodiversiteit
net min by spile.

Dat seach ik allegear,
fan ’e moarn al ierebetiid,
wylst nei alle gedachten
de fûgeltsjeminsken
thús yn harren túntsjes
noch mar amper
mei de nasjonale fûgeltelling
útein set wienen.




skoft



 

De baas

Ast him yn dizze tiid lizzen sjochst
noch ûnder it jok fan de winter
mei de keale mêst as in beaken
oan ’e wâl en de skoan behelle kont
healwei rêstend yn it wetter, dan
sjochst it suver al foar dy hoe’t er
by’t simmer de wide wjukken útslacht.

Dan hearst it klappen fan de seilen,
krekt as hie de wyn der op wachte
om se foar de striid te luchtsjen.
Dan stiest al yn it reid by de dyk
want sjoch: dêr komme se oan,
in dryste kriichsmacht te wetter
en blinder, de Baas leit al foaroan.

Silerseagen spatte fjoer, hannen
hâlde de touwen stiif omklamme
en mei belied ien strak oan it roer.
It is wrotten en wramen dwerstrôch
in mâlkjende wyn, mar linich draait
de Baas oer de wjuk foar it lêste stik,
ivige eare sil him net mear ûntkomme.

Do hâldst de siken yn, kinst it amper
noch ferneare, en dan hearst it skot,
sabeare fansels, dan tinkst as lânrot
út ’e Wâlden, wie it mar wer safier.