It Waar
Gjin rein, gjin wyn
gjin wolken, gjin sinne,
it ljocht hinget swier
yn in mistgerdyn.
It blau is in see fan griis,
ien grutte kloft fan stilte.
Dêrûnder in keppel kij,
as swijende swerfstiennen,
ûnferskillich berêstend
yn it koskiten grien.
Novimber
Ien en mien
Der stiet in beam yn de hjerst
tusken in boskfol kleurige sibben
yn in readkoperen staasjekleed
te wachtsjen op de winter.
It is in bûk of miskien wol in iik,
yn de neidagen fan it jier lykje
beammen wol in bytsje itselde,
net oars as âlde minsken gelyk.
Yn it publike, houten domein
besiket er him fergees te fersetten
tsjin it benearjende tiidsgewricht
fan de klimatologyske transysje.
Dat er mei syn ekologyske fuotleast
op in wankeljende skonk stiet
hat er net yn ’e gaten, spitigernôch
net oars as de minsken gelyk.
Der stiet in beam yn de hjerst
tusken in boskfol kleurige sibben
yn in readkoperen staasjekleed
te wachtsjen op de winter.
It is in bûk of miskien wol in iik,
yn de neidagen fan it jier lykje
beammen wol in bytsje itselde,
net oars as âlde minsken gelyk.
Yn it publike, houten domein
besiket er him fergees te fersetten
tsjin it benearjende tiidsgewricht
fan de klimatologyske transysje.
Dat er mei syn ekologyske fuotleast
op in wankeljende skonk stiet
hat er net yn ’e gaten, spitigernôch
net oars as de minsken gelyk.
STIMME
Heit hat hjoed syn jierdei,
alteast, dat hie sa wêst
as er even weromkomme koe.
Dan seach er grif hoe’t it libben
hjoed de dei sûnder him
folslein feroare wie.
Dan soe er fêststelle kinne
hoe’t der in stoarm fan haat, hetze
en hebsucht oer de wrâld hinne waaide.
Soe er dan tinke oan dy tiid
doe’t gjinien frij sizze koe wat er tocht
omdat de buorlju net te fertrouwen wienen?
Soe er dat wer oer him hinne komme litte
moatte en krekt as doe in finzene wurde
fan de fasisten dy’t de macht oernamen?
Soe er dan op ’e nij yn it gewear komme
tsjin de wapens fan in ûnderdrukker
en fjochtsje foar de frijheid?
En soe er no stimme foar in wrâld mei romte
foar respekt, tolerânsje en solidariteit?
It soe samar kinne, as er it koe.
AI
AI Anomalie
Kaam it omdat ik troch Brabân fytste,
dêr’t de hjerst it lân omklaaide?
En wie it de rook fan kleur
dy’t my ergens oan tinken die?
Hoe’t it ek siet en it kin de master misse,
mar ik wie der tige wis fan,
dat ik by Zundert boppe de fjilden in flecht
swarte roeken fleanen seach.
yn de fal
IN SINKEND WREK
Wachtsje op in skip
dat al fuortfearn is,
sûnder datst it witst
it sil dy mar oerkomme.
Dan stiest dêr ferbjustere
en tinkst en hopest ek,
datst him yn de fierte
noch oankommen sjochst.
Krekt as hearst minsken laitsjen
en klinkt jinder musyk,
wurdt der faaks in glês heefd?
Lûd oer it wetter draacht hiel fier.
Ferslein kringt it ûnk
dat dy oandien is ta dy troch,
it is Rot en net te begripen,
mar it skip is fuort.
Yn ’e fierte sjochst
de tsjustere seilen krimpen,
it liket wol in sinkend wrek
en dan witst, dy komt net werom!
Al koe’t fansels ek minder
ast yn ’e gaten krigest,
datst yn de Rottefalle oan de Lits
te wachtsjen stiest, ynstee fan oan de Styx
en se dy net fergetten wienen.
twa
Tegearre
De stjerrestilte fan justernacht
wie sichtber helder,
doe’t ik nei it tsjuster harke.
It wie om fjouwer oere hinne,
mei de sliep bjuster, siet ik bûten
te wachtsjen op it earste ljocht.
Dat kaam earder as ik tocht,
yn it easten, krekt boppe de kime,
krûpten twa glinsterjende fenomenen
stadich omheech: Jupiter en Venus!
Deun byinoar glommen se
as in fereale pearke,
dat tegearre yn konjunksje
foar de ivichheid posearre.
Stel dat it in supersonyske klap
wurdt tocht ik, in nuvere streek
fan in megalomane autocraat,
dy’t de apokalips oanjeie woe.
Nee dus, want ear 't it tútsjen begjinne soe,
dêr’t ik fansels al op hoopte
ferdwûnen se ien en mien
as snie yn it ljocht fan de sinne.
De Wyn
EOLUS
Nim, sis ik,
nim my yn acht, bêste silers!
Ik bin der om myn slach te slaan
sa’t gjinien dat ferwachtet
en dêr’t gjinien foarwei wine kin.
Nim jimsels ek yn acht en wês wach!
By nacht ûntnaderje ik jim
inkeld de sliep, mar oerdei bin ik
in wikselfallige oerkracht yn de seilen.
Ik jei de mounewjukken oan,
ik draach de fûgels yn har flecht,
ik lit de sterkste beammen bûge,
ik giselje it sân fan de woestinen,
ik bou weagen op seeën en marren,
ik bin de duvel yn elke brân.
Myn macht is in ûnsichtbere hân,
dus fersaakje net en harkje goed
nei myn ferrifeljende lûd,
de gjalpen dêr’t ik mei uthelje kin
binne gauris in helske kwelling.
Ik swear en bear, mar ik liich nea.
Ik blaas it libben yn jim seilen.
Nim my yn acht, sa’t ik jim sis, bêste silers
en ik sil jim gerieve op alle reizen.
Op 'e Feanhoop
GRUTTE JONGES
Sjoch, dêr hast se wer!
Mêst nei mêst nei mêst,
yn in rizige wetterpolonêze.
Swierige monuminten
mei de stjerallures
fan in seeweardich flottielje.
It binne wetterbazen,
wetterjagers en bytiden
opjage wetterhazzen.
Spegele yn de diminsjes
fan de tiid drage se grutsk
de ferbylding op de wyn.
En by't simmer jeie se
mei fûle faasje op in proai
fan ivichheidswearde.
Wat in romte!
Op 'e romte
Romte is de wei nei fierder,
ast it sikest, kinst it fine.
Ast it sjochst, dan wolst der hinne!
Op it lân, op it wetter, yn de loft.
Ast de romte krigest, dan moatst it nimme,
want mei de romte foar it each sjochst it pas:
de leechte fan de kime jout ferromming.
Ast gjin romte hast, dan bist nergens.
Hortus
Botanicus
Mei in grut arranzjemint
fan oanboazjende tinten
is in rûge tún by’t simmer
sûnder mis in statement.
Krûd, blom en túch kringt
mei natoerlik timperamint
sûnder pardon rimpen
oeral troch de tún hinne.
Stipe troch de golle sinne
lit de wize túnker mei sin
it bio-ferwin moai terinne.
Hy fynt yn de skientme
fan de gaos just besinning
en hâldt de hannen skjin.
Op 'e Lemmer
Nuver Spul
Pionnen op in wankel boerd
of hynders yn de stringen?
Lopers op in rjochte koers
en tuorren om te nimmen?
It is in spul fan pendanten:
partoeren dy’t swart wyt
klokjend tidigje op de wyn
sûnder ytlike sekondanten.
Dames dûnsje op ’e râne,
klampend oan harren rol
kinne se hiel wat ferneare.
Keningen falle en ferdwine,
mar sûnder mat en klop
kriget inkeld ien alle eare!
It is net oars
Sa’t alles ús oerkomt op in willekeurige dei, sa dage de Maitiid mei simmerwaarmte oer de Wâlden. Yn in sucht wie alles grien, as hie’t noait oars west. It oerfoel ús ek, dat wûnderlike barren fan groeisum waar lykas alle jierren: wat gewoan sa heart. Mar it hat ús moai te fiter, want wa’t der each foar hat, dy fielt de striid tsjin it ferrin djip yn it hert en yn ’e bonken en dy telt de dagen ien foar ien, net oars as wie elke dei de lêste.
Moai
Moai Maaie
Sa moai as de Wâlden yn Maaie,
sa moai is it hast nergens tinkst
faak ast yn dyselde snoarje ergens
oars hinnegien bist yn Maaie.
En sa grien as de Wâlden yn Maaie,
sa grien is it my tinkt ek hast nergens,
hiel oars as bygelyks yn de bergen,
al is it dêr wis ek wol moai Maaie.
Ja, de Maaie yn de Wâlden is tink ik
sels moaier as de Serengeti yn Afrika
en fêst ek in stik griener as de Sahara.
Sa moai binne de Wâlden yn Maaie
datst der om útens faak oan tinkst,
grif faker as datst yn ’e Wâlden bist.
Maaie
STOARM
Yn Maaie reint it kleur
mei fine glinstertinten,
dy’t as stille miggelrein
sûntsjesoan wer dimme.
Of it eazet as de brân
mei in flamjend ferskaat
fan stjalpen sinnegiel
oer it oerwâldgriene lân.
Mar de wite sniejacht
yn de hagebeammen
slacht foar master op.
In glûpende stoarm
dêrst net foar skûlje kinst
en suver yn fersûpst.
Maaie
Feroaring fan ljocht
Foar dejinge dy’t dit lêst
sil it wol werkenber wêze
hoe’t de tiid stiekemwei
wer mei it oerpigmint
de wrâld in beurt jûn hat.
Dy stiet geandewei grif wer
fersteld hoe’t it farske grien
tierich om ús hinne ferskynt
en it reveil fan de kymjende
Wâlden syn ear oan docht.
Alle beammen binne besiele
troch de geast fan de natoer,
holpen troch bliere fûgellûden
yn de iere nêstferskûljende,
beklaaiing fan de keale tûken.
De bjirk bygelyks, fynsinnich
licht beplakt mei pixellytse
glinsteringen, hiel oars as
de stobbewylch mei syn wat
rûge toai fan in swankebast.
De noch slommerjende iik,
pronkjend mei in rûge stam,
is hast ek al like fyn fersierd,
as wie er mei mos beklaaid,
wat syn statuur net misstiet.
It bertestôf fan de tiid hinget
noch sliepperich yn it hier
fan mannich treurjende wylch,
eardat se op de stille hôven
út de dea ta libben komme.
Stânfêst op harren fuotstik,
blinkt op de trochluchtige
krúnen fan skonkige ipen
de ferware koperen glâns
fan in âlde keningskroan.
En as in jas mei in protte
wite knopen skine kastanjes
it frisse grien moai by mei
blakerjende kegelblommen,
dy’t se parmantich showe.
Yn de sleatswâlen strekke
brike en fertize elzebeammen
ûnfersetlik de houterige lea,
as soenen se it nei it ferstrûpen
hastich op in rinnen sette.
De bûk: primus inter pares,
dus út soarte net de minste,
bûgde ek net foar de winter
en lit syn sêft rûzjende blêdte
al as in breidskleed hingje.
Lit ús de hagetoarnen net
ferjitte, dy’t it ile grien even
mei wyt ferwikselje en dan
as de djoerste diamanten
yn de sinne stean te skitterjen.
Sa waait de Maaie al betiid
mei it lûd fan de iere klyster-
serenades oer de Wâlden.
En sa feroaret jitris it ljocht
fan de tiid yn de beammen,
dy’t lykas de kleuren ek wer
fierstente fluch ferfljocht.
BERGEN
By Bergen en oan see
Oer de lange, griiskeale dyk,
troch it bewrotten, griene lân,
oer de wulvjende, brede dunen
nei in see fan ljocht by it lege strân.
Blinkende, blanke, ferblynjende dining,
as yn in âlde beriming fan de dichter
Roland Holst, dy’t ticht by de see wenne
en der nei alle gedachten ek wol ris kaam.
Underweis yn bosk en dunen wjerklinke
suver noch syn wurden, ûnfiember sprutsen
yn it fierhinne ûnberutsen, lústerjende leaf.
‘Wat wie hat west’, stiet op de graugrize
stien by syn grêf, in rizige rots fan ienfâld
foar in taalestheet op it fredehôf fan Bergen.
Op itselde hôf leit syn freon E. du Perron,
dy gong him jierren earder foar, doe’t er sa
ûnfortúnlik yn de earste oarlochswike stoar.
En wat fierder rêst, as de fisker fan Ma Yuan,
de dichter Lucebert, mei syn oarlochsgeheim
begroeven, ûnder de kleuren fan eigen hân.
Tachtigers
Louis Couperus (1863-1923)
MOARN (Uchtend)
De mist, út sulveren pearels weefd,
lit yn de rôze skimer fan de moarn
lâns de skeante fan it grize heuvellân,
syn wâljende waas nei it Westen sweve.
Oan 'e kime hat, út in dûnzige dining,
in rôze wolk har gouden wjok ferheven.
Troch it drûge hout, dêr't de drippen beve,
sjit de earste pylk syn skelle skittering.
En triljend rize ranke populieren
út de kâlde dou, dy't syn wale
mei flarden streamend slierkje lit.
Gjin ljurk sjongt dêr moarns in liet;
de stilte liket oan wjukken fan lead te hingjen;
inkeld yn de fierte rûst de see syn hymne…
Herman Gorter (1864 - 1927)
Lykas de see mei einleas dynjen
balansearret as in effen flak,
hat de waaksende loft it ûngemak
om ynstabyl yn ’t opgean te ferdwinen.
En dochs binne se ien ferskining
yn it fûle rûzjen fan de wyn, mei sûnder mis
it oanboazjende geroft en it skomjende sissen
fan de oeral yninoar skowende dining.
Sa stean ik hjir efter in wite berch
fan dunsân yn in bekoarlike delling,
de lichte raaien binne mannich en ferlegen,
de berch mei in rûne top is heech
en sober is de seerook fan it stowen,
hjir yn dit skerpe sân dêr’t ik rêste wol.
Willem Kloos (1859 -1938)
FAN DE SEE
De See, de See rôlet einleas troch yn har dining,
De See, dêr't myn Siel himsels yn wjerspegele sjocht;
De See is as myn siel yn wêzen en ferskining
Se is in libbene Skientme en kent harsels amper noch.
Se skjinnet harsels yn ivige suvering,
En altyd keart en komt se werom fan har flecht,
Se drukt har út yn tûzenfadige belining
En sjongt in ivich fleurich en ivich kleigebed.
O, See, wie ik lykas Jo yn al Jo ûnbewuste wêzen,
Dan soe ik folslein en alhiel gelokkich wêze;
Dan hie ik foarearst gjin begearte nei minsklike lust,
of fan minsklike freugde en minsklike pine lêst;
Dan wie myn Siel in See, en har selsberêsting,
Soe, omdat Se grutter is as Jo, noch grutter wêze.
Abonneren op:
Reacties (Atom)