natura morta


Wat wol in skilder mei syn wurk sizze? Dat is in fraach dy’t net direkt by elkenien opkomme sil, mar wol foar de hân leit. Mooglik jout de fraach rjochting oan it besjen en makket it in skilderij nijsgjirriger.
No sil net elke skilder mei syn wurk in ferhaal fertelle wolle, sa't ek net elkenien by it besjen fan in skilderij der nei siket. Mar dy't dat al dogge, soenen dy dan kollektyf itselde waarnimme of betinke se mar wat? It kin grif alle kanten op. Dy frijheid ha we gelokkich. Dat makket dat it goed yn dy opnimmen fan watst sjochts fertuten dwaan kin, want der stekt faak mear achter dan ast tinkst.
Foar it wurk fan ferheljende skilders jildt fansels ek: hoe wurdt it ferteld? En dan kinst dy ek ôffreegje: wurdt it altiten wol begrepen? Dat hinget dan wer fan de waarnimmer ôf. Miskien hâldt dy himsels wol foar de gek.
Guon skilders sizze it moai op. Dy lizze har der op ta en skilderje maklik yn alle talen. By oaren moat der wat djipper oer de stof neitocht wurde. By it ferneamde wurk fan Giorgio Morandi - dat foar myn eagen like stil as in goed boek ta libben komt - freegje ik my bygelyks ôf: wat is it leitmotyf of de reade tried yn syn stillibbens? En hoe sit it mei de karakters? Syn komposysjes lykje bytiden op groepsportretten fan in fredige famylje. Mar dat is ferrifeljend. Want wat langer ast der nei sjochst, wat skerper der in ferskaat fan bylden op dy ôfkomt. It kin krektlikegoed in ploechje opsketten jongelju wêze dy't nei de kroech ta sille. Of in stel útrûpele, yllegale ymmigranten dy't fergees sykje om in dak boppe de holle. Yn it slimste gefal hâldt de Italiaanske skilder ús in spegel út syn eigen jeugd foar en sjoch ik nei in keppel byinoar dreaune boargers dy't ûnskuldich foar in fassistysk fjoerpeloton stean te wachtsjen op it genadeskot. Mar och, ik hâld mysels grif foar de gek en meitsje der mar wat fan.
    

omlein

   Geef as kryt
   stie er de tiid
   manmoedich,
   steech en stoer.

   Sawat tritich jier
   woartele en woeks
   de siedling fan in
   houten túnkershân
   as ienling op it hiem.

   Wynbrekkend hoede er
   ûnder syn griene teisters 
   oer jûpske darteldowen
   en sjongsume klysters.  

   It wie syn tiid,
   mei trochfike ieren
   joech er beliis,
   sa geef as kryt.