Jou gjin oardiel oer in boek om it kaft,
seit in bekend Ingelsk sprekwurd. No moat ik earlik bekenne dat ik dat yn 'e
regel wol doch. De bûtenkant seit neffens my in hiele protte. Dan ha 'k it net
oer de bibel of de koran of sa, mar oer in nijsgjirrich boek, in boek datst yn
'e boekhannel keapest. En yn it ramt fan dit skriuwen is yn de winkel keapje de
bêste opsje. No wit ik ek wol dat it by in boek, krekt as by de mins, om it
ynderlike giet en net om de bûtenkant, want lykas by de mins kin it binnenste
fan in boek knap tsjinfalle. Dreech fan stof, kliemsk, langtrieddich of
útsprutsen oerflakkich. It binne kenmerken dêr't je as lêzer net op sitte te
wachtsjen. Ik wit it út ûnderfining, soms is der gjin sek oan it eksimplaar dêr'tst
mei thúskommen bist, wylst it uterlik dy noch sa talake. Bytiden is it gewoan
in gok. Dus brûk it ferstân at de ponge of de pinpas út 'e bûse komt en jou de sinnen de frije
hân. Stek, nei datst de eagen goed de kost jûn hast, de hannen út 'e bûse.
Besjen en befiele, dat is net ferkeard. It jout in minske yn tiden fan twifel
hâldfêst. It giet om de estetyk fan kleur, maat en gewicht! Al kin de lucht ek noch wolris de trochslach
jaan. Dat stek om teloarstelling foar te wêzen gerêst de noas der yn. Mar tink
derom! Opsichtich is faak goedkeap en wat djoer liket hoecht net folle ynhâld
te ha. Wat artistyk docht folle mear. It moat in keunstwurk wêze. Smaken
ferskille, dat is wier, mar wa't der wat each foar hat, dy sil him net fersinne.
ommelânsk
Alle reizgers binne gjin lêzers en alle lêzers binne gjin reizgers, dat klinkt miskien dûbelsinnich, mar simpel sein wol it sizze dat net elkenien ûnderweis altiten mei de noas yn in ferhaal sit, likemin as dat alle thúsbliuwers dat dogge. Ik mei op paad en wei wol graach yn it papieren lânskip fan de taal omstrune. En tajûn, ek hieltiten faker op it letterfjild fan sa'n digitaal laaike, dat sa moai yn de skimer opljochtsje kin. Ja, op reis mei in wurkstik fan wurden, dat is de muoite wurdich. Wa't der de tiid foar nimt komt flotter troch de tiid. Gean der mar foar sitten en jou dy as lêsreizger del, dan hast dûbeld wille fan de ôfstân dy't ôflein wurdt, want in lêsreizger is twa kear fuort en dat foldocht yn' e regel skoan. Hurder reizgje docht it net. Soest it soms al tinke, mar dat is skyn. In oere is yn in pear sinnen gau beskreaun. De tiid nimt dy wol mei, yn fûgelflecht of slakkegong, oer de kimen fan it ûnbesteanbere en dan duorje in pear rigels somtiden langer as in dei. In lêsreis tusken feiten en fiksje hâldt geregeld ho om by de haadstikhalten om dy hinne sjen te kinnen en yn gedachten waar te nimmen dat bûten alles fiersten te hastich ferdwynt. Of om yn it spegelglês dy oare lêzer op te nimmen, dy't ûnderweis is nei in ûnbekende bestimming yn syn eigen ferhaal. In bestimming dy't inkeld fier fan de werklikheid te berikken is oer it paad fan de ferbylding, mar altiten tichter by is ast tinkst. Fier, hein of ommelânsk: reizgjen docht lêzen en oeral dêr't reizen úteinsette komt de geast yn beweging.
Abonneren op:
Posts (Atom)