Koartlyn ha ik in fertutearze meubel fan waaibeamshout mei in libben fol ferhalen in opknapbeurt jûn. Wêr’t er weikomt wit ik net. Faaks tsjinne er yn syn jonge dagen as diggelkast. Faaks is er oerbleaun fan it boelguod, doe’t in âldomke en muoike mei de hiele húshâlding foargoed oer de grutte dobbe teagen, want eartiids stie er by ús thús al as in ôflizzer yn ’e skuorre. In foarnaam meubel is it dus net. Mei noch gjin twa meter heech en amper ien breed is it perfoarst ek gjin bysûnder kammenet. It gielkoperen beslach fan de útslaande doarkes is fuortrekke, krekt as de kaai. Mar it stikje húsree mei in seker elan hat mannich generaasjes oerlibbe. It fertsjintwurdicht in wearde dy’t net ferlern gean mei. Dat hat fjirtich jier lyn al de reden west dat er net as stookhout yn ’e kachel bedarre. Sûnt doe reizge er yn myn húsboel troch de tiid en troch de wrâld, fan it iene adres nei it oare. Mei de moade feroare geregeld ek syn kleur. Fan houtlak nei hylpergrien gong syn uterlik oer nei de skurve tint fan de blankhout rite. Op in nij fuotstik en yn in ljochte beits stiet de kast op syn âlde dei der no wer kreas by. En hy hat wer byt.
Fryske boeken binne gemiddeld in stik tinner as de boeken yn de oare lânstaal fernaam ik by it follen fan de lege planken. Yn in meter gean oardel kear safolle Fryske boeken as yn in meter Nederlânsk. Soenen Fryske skriuwers dan mei minder wurden mear, likefolle of minder te fertellen ha as harren Hollânske kollega’s? Hoe as wat, in tsjok boek hoecht fansels net better te wêzen as in behindiger eksimplaar. Of is it symptomatysk dat in taal yn ’e delgong gâns minder papier brûkt as in libbene? Nei in fierdere skôging docht my al gau bliken: wat âlder it Fryske boek, wat breder de rêch. Benammen in protte fan de jongste útjeften ha minder siden. Wat soe dêrfan de reden wêze? My tinkt hjir leit in oer de holle sjoene ûntjouwing dy’t in akademysk ûndersyk troch ien of oar subsidiearre ynstitút de muoite wurdich makket.
Hawar, de kast is klear, achter de rútsjes pronkje de juwielen. Mar ik ha noch in lytse meter plankhout oer. Soe de kast de tiid noch krije en set de tosken yn genôch farsk bedrukt papier mei Fryske teksten dy’t him rjocht dogge? Of bliuwt it lêste plankhout swijen?
