kunde

Ik bin koartlyn yn´e kunde kaam mei de selsferklearre presidint fan de romte. In man mei fisy sa die bliken. Alteast op it mêd fan de keunst. Ik miende oars dat ik him al koe en al wist mei watfoar moderne skilder ik te meitsjen hie, mar diskear krige it moetsjen op 'e nij beslach. Feitlik learde ik syn wurk better kennen. Ik waard nammentlik foar it earst goed gewaar hoe't er - yn syn tiid - op hiel eigen wize de definysje romte op´e nij stal wist te jaan. Syn ynstruminten binne kantige foarmen dy't út it neat ferskine. Mar de grûnslach is wite leechte en swarte matearje dy't suver yn harsels ferdwine. It falt net ta en fyn it paad yn dy romte sûnder grinzen. Je fiele jin al gau ferlern. Dochs jout it ek hâldfêst, omdat de romtelike gedachten fan Kazimir Malevich de tiid beskôgje. Mei kosmyske besieling, mar dêrom net minder statysk, jout syn skepping ynsjoch yn it ferline en de takomst fan de keunst en it libben.

It regear fan presidint Malevich wol foarmen as oarspronklike eleminten fan it bestean bewurkmasterje, want hy seach de gewichtleaze beweging dy't er yn syn wurk neistribbe as oarsaak fan alle oarsaken. Dêr moast ik wol even oer neitinke, sa't syn kreaasjes fan de objektleaze wrâld sûnder boppe of ûnderkant bytiden ek net maklik nei te kommen binne. Mar dy wrâld bestiet wol. En net te leauwen: al hûndert jier. Bygelyks yn it skilderij mei it alles ynslutende swarte fjouwerkant as in finster fan de nacht. In ramt as in rút mei it sicht op de poertsjustere matearje dy't de ivichheid beslacht. It begjin en de ein fan alles is as in ûneinich ferhaal op inkeld ien swarte side byinoar brocht. Wat dan yn essinsje fan syn oare wurk noch oerbliuwt is it wyt op it wyt, dat as in boek mei lege siden gjin wurden noadich hat. 

trochsnee

In trochsnee minske lêst wolris boeken. Dy gewoante begjint yn 'e regel al hiel betiid en as it goed befalt dan wurdt sa'n minske in lêzer. In trochsnee lêzer kriget op syn jierdei wolris boeken, alteast dêr begjint it meastal mei. De echte lêzer makket út soarte graach in eigen kar en keapet syn boeken sels. It kin ek oars. De betûfte lêzer, ien dy't goed om him hinne sjocht, kin ek samar ergens in boek fine: inkeld komst sokke gratis sweefboeken op in ûnferwachte lokaasje tsjin. Folle te kiezen is der yn sa'n gefal net. Dan kinst better in boek liene, fan freonen of famylje bygelyks. Tydlik in boek foar in bytsje jild besette kin ek. Dan moat men lid wurde fan de biblioteek. Graach ried ik dat de trochsnee lêzer oan. Want wat yn de biblioteek te heljen is, is noch altiten de muoite wurdich. Wa't dat te folle muoite fynt kin ek boeken stelle. Dat ried ik lykwols gjin inkele lêzer oan. De konsekwinsjes binne yn 'e regel djoerder as in boek. Boeken keapje yn de winkel dat is fansels it bêste. En de lêste mooglikheid is it ynternet, dêr tilt it op fan boeken. Echte boeken en e-boeken. Even in pear klear klikke en se stean letterlik en figuerlik flot yn 'e kast. Wa't dat wol kin sûnt koart ek e-boeken liene by de biblioteek en lêze op in tablet of sa. Dan moat ik noch fermelde dat elkenien fergees ferskate klassike titels digitaal delhelje kin. In protte âld wurk is rjochtenfrij. Dy't wat langer siket fynt grif ek aktuele boeken yn digitaal formaat op syn paad. It is net folle muoite en helje sokke yllegale eksimplaren fan it net, mar...it mei net, feitlik is it stellen. En dat ried ik, sa´t ik al sei, gjin inkele lêzer oan, want dat docht in fatsoenlike trochsnee lêzer net.